Black Sea Summit 7th International Social Sciences Congress, Ordu, Türkiye, 28 - 29 Ağustos 2021, ss.1-12
“Bir
tümce kurucusunun özgün yerinden tümcenin başına ve sonuna kaydırılarak,
yerine, eşgönderimli olacağı bir adılın getirilmesi” (İmer, Kocaman &
Özsoy, 2011, 172) biçiminde tanımlanan kaydırma, Fransız konuşma dilinde
sıklıkla başvurulan dilbilimsel işlemlerden birisidir. Başta geleneksel
dilbilgisince önemsenen bildik sözcük dizilişine aykırı bir yapı sergilemesi
gibi bir takım nedenlerden ötürü, kaydırma,
özgün Fransız konuşma dilinde yaygın olarak başvurulan bir işlem olsa
da, uzun yıllar ders kitaplarında kendisine yer bulamamıştır (Calvé, 1985). Bu
çalışmanın amacı kaydırma işleminin günümüz dil öğretimi kitaplarında yabancı
dil öğrenenlere nasıl ve ne ölçüde sunulduğunu araştırmaktır. Bu bağlamda, eylem
odaklı yöntem kullanılarak hazırlanmış Fransızca iki ders kitabında (Alter Ego
+ ve Edito) yer alan sözel metinler kaydırma işlemi içerikleri bakımından
incelenmiştir. Doküman inceleme yöntemi kullanılan bu çalışmada veriler söz
konusu öğretim setlerinin A1 ve A2 düzeyleri için sunulan ders ve alıştırma
kitaplarından (sekiz kitap) elde edilmiştir. Çalışmanın bulguları, sola
kaydırma işleminin sağa kaydırma işlemine göre yaklaşık iki kat, özne konumunda
kaydırma işlemi kullanımının da nesne konumundakilere oranla yaklaşık beş kat
fazla olduğunu göstermiştir. Hem sola hem de sağa kaydırmada en çok kullanılan
yapılar belirtili ad öbeği + gösterme adılı (örn. Et la pièce elle-même, sans la salle d'eau, ça fait quelle surface? / Et
ça va durer combien de temps, cette campagne?) ile belirtili ad öbeği
+ kişi adılı/nesne adılıdır (örn. Notre
gardien, il est parfait! / La moto, je l'ai reconnue parce que j'ai la même).
Dislocation, which is defined as "moving a
sentence constituent from its original place to the beginning or end of the
sentence and replacing it with a coreferent pronoun" (İmer, Kocaman &
Özsoy, 2011, 172), is one of the linguistic operations frequently used in
French spoken language. Although it is a widely used operation in authentic
French spoken language, dislocation could not take its rightful place in textbooks
for many years due to a number of reasons such as, especially, having a
structure contrary to the familiar word order considered as important by traditional
grammar. The aim of this study was to investigate how and to what extent dislocation
is presented to foreign language learners in today's language teaching textbooks.
In this context, spoken texts in two French textbooks (Alter Ego + and Edito)
prepared using the action-oriented method were examined in terms of their
dislocation content. In this study, the data were obtained via document
analysis from the textbooks and workbooks (a total of eight books) offered for
A1 and A2 levels of the aforementioned sets of French. Results showed that the
use of left dislocation was approximately two times higher than right
dislocation, and the use of dislocation in subject position was about five
times higher than that in object position. Determined noun phrase +
demonstrative pronoun (e.g. la pièce
elle-même, sans la salle d'eau, ça
fait quelle surface? / Et ça va durer combien de temps, cette campagne?) and determined noun
phrase + subject / object pronouns (e.g. Notre
gardien, il est parfait! / La moto, je l'ai reconnue parce que j'ai la même) were the most used structures
for both left and right dislocations.