Akademik Veri Yönetim Sistemi
XIII. Ulusal Tıp Eğitimi Kongresi, Ankara, Türkiye, 16 - 18 Kasım 2023, ss.130-131
Giriş: Sağlık savunuculuğu; sağlık sonuçlarını iyileştirmek, eşitsizlikleri azaltmak için hastaların, toplulukların ve toplumun çıkarlarını korumayı ve geliştirmeyi içerir. Bireylere sağlık sisteminde rehberlik etmeyi, sağlık ve refahı artıran sosyal, ekonomik, eğitimsel ve politika değişikliklerini savunmayı kapsar. Yadsınamaz önemine rağmen, birçok tıp fakültesi müfredatı sağlık savunuculuğuna yeterince öncelik vermemektedir. Fakat, halk sağlığı üzerindeki etkisi düşünüldüğünde, hekimler sağlığın sosyal belirleyicileri (SSB) ve sağlık eşitsizlikleri konusunda derin bir anlayış gerektiren sağlık savunuculuğuna dair toplumsal bir sorumluluk taşımaktadır. SSB, sağlığı etkileyen sosyal, ekonomik ve çevresel faktörleri kapsar. Sağlık eşitsizliklerinin temelinde bu faktörler yer almaktadır. Sağlık eşitsizlikleri, farklı sosyal gruplar arasında, genellikle ırk, cinsiyet, yaş, gelir, eğitim, yerleşim yeri gibi faktörlerden kaynaklanan sağlık sonuçlarındaki belirgin farklılıkları ifade eder.
Bu bilgiler ışığında hekimlerin toplumsal rolü gözetildiğinde, sağlık savunuculuğunun sağlık hizmetlerinde sosyal hesap verebilirlik kapsamında önemli olduğu görülmektedir. Birçok saygın sağlık kuruluşu, sağlık savunuculuğunu hekim yetkinliklerine dahil etmiştir. Nitekim ülkemizde UÇEP’le tıp eğitiminin zorunlu bir parçası haline gelmiştir.
Amaç: Bu bildirinin amacı Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi müfredatına dahil edilmek üzere savunuculuk yetkinliği eğitimi için pilot uygulama olarak tasarlanmış seçmeli dersin içeriğini paylaşmaktır.
Yöntem: 2. sınıf ders programı içerisinde 6 saatlik bir seçmeli ders müfredatı oluşturulmuştur. Tıp fakültesi öğrencilerinin bilgi ve becerinin yanında tutum geliştirebilmelerini sağlamada refleksiyon iyi bir araçtır. Refleksiyon öğrencilerin etik ve hasta merkezli yaklaşmasını sağlar ve öğrencileri önyargılarını fark etmeleri için teşvik ederek eleştirel düşünme yeteneklerini geliştirir. Dolayısıyla bu müfredatın işlenmesinde rehberli refleksiyon yöntemi kullanılması planlanmıştır.
Dersin Amacı
Öğrencilerin, dezavantajlı grupların (DG) karşılaştığı sağlık hizmeti eşitsizliklerine çözüm önerileri ve literatüre dayalı kanıt değeri taşıyan stratejiler geliştirmelerini sağlamak.
Kazanımları
1. DG yönelik sağlık hizmeti sunumu ve sağlık savunuculuğunun temel kavram ve ilkelerini sayar.
2. DG haklarına erişimlerinin önündeki yapısal ve sistemik engelleri tanımlar.
3. SSB ve bunların DG sağlık hizmetlerine erişimi ve sonuçları üzerindeki etkilerini açıklar.
4. Farklı sağlık hizmeti sunum modellerini sıralar.
5. Sağlık hizmeti sunum modellerinin DG ihtiyaçlarını karşılamadaki etkinliklerini açıklar.
6. DG sağlık haklarına erişimleri için kanıta dayalı sağlık savunuculuğu stratejileri geliştirir.
7. Tıbbi uygulamalarında herkesin sağlık hakkına erişimini esas alan bakış açısı geliştirir.
8. Kapsamlı bir öğrenci sunumunun hazırlanması ve sunulması yoluyla etkili iletişim ve sunum becerileri geliştirir.
Ders Akışı
Değerlendirme Yöntemi
Öğrencilere verilen ödevler, yaptıkları sunumlar, hazırlık, takım çalışması, iletişim becerileri üzerinden yapılandırılmış formlarla değerlendirilecektir.
Sonuç: Bu ders, geleceğin hekimlerinin UÇEP’teki sağlık savunucusu yetkinliğine ulaşmalarını sağlamak için gerekli bilgi, beceri, tutumla donatmada tıp fakültelerine rehber niteliğinde olabilir.