Akademik Veri Yönetim Sistemi
International Congress on Multidisciplinary Approaches in Agricultural Sciences, Bayburt, Türkiye, 15 - 17 Mayıs 2024, ss.203-209
Turunçgiller, dünya genelinde önemli ticari ürünler arasında yer almaktadır. Son yıllarda ülkemizde süs turunçgilleri ticari olarak büyük önem kazanmıştır. Bu nedenle üretim alanları hızla artış göstermiş olup Doğu Akdeniz Bölgesi’ne oldukça fazla süs turunçgil tür ve çeşidi girmiştir. Ancak, son zamanlarda süs bitkisi olarak yetiştiriciliği yapılan turunçgil çeşitlerinde farklı fitopatolojik sorunlar gözlenmeye başlamıştır. Amaç: Doğu Akdeniz Bölgesi’ndeki fidanlıklarda geriye doğru kurumaların yoğun görüldüğü turunçgil süs bitkilerinde Turunçgil gözenekleşme hastalığı etmeni olan citrus cachexia viroid (CCaVd)’nin varlığını araştırmak ve kurumaların bu etmen ile ilişkisi olup olmadığını ortaya koymaktır. Materyal ve Yöntem: Doğu Akdeniz Bölgesi turunçgil fidanlıklarında yer alan ve turunçgil süs bitkisi olarak kullanılan kamkat, lime, mandarinkuat, kalomandin ve limon tür ve çeşitlerinden toplam 50 adet örnek alınmıştır. Örnekler geriye doğru kurumaların yoğun görüldüğü fidanlıklardan seçilmiştir. Alınan örneklerden total nükleik asit (TNA) ekstraksiyonu CTAB tampon çözeltisi kullanılarak Li vd. (2008)’e göre yapılmıştır. Elde edilen TNA’lar Ters Transkriptaz- Polimeraz Zincir Reaksiyonu (RT-PCR) yöntemiyle incelenmiştir. PCR ürünleri %1,5'lik agar jel elektroforezde koşturulmuş ve UV ile görüntülenmiştir. Elde edilen baz dizilimleri, NCBI veri tabanında ‘‘BLAST’’ metoduyla seçilen kayıtlı CCaVd ile karşılaştırılmıştır. Filogenetik analizlerde ise DNA dizileri, ‘‘Mega 11’’programı ve ‘‘Neighbour Joining’’ yöntemi ile sınıflandırılmıştır. CCaVd’nin laboratuvar koşullarında yaprak simptomlarını gözlemlemek ve biyolojik indeksleme çalışmaları için tohumdan yetiştirilen Etrog citron(C.medica) fidanı kullanılmıştır. Bulgular ve Sonuç: Yürütülen çalışma sonucunda 35 adet izolat CCaVd ile enfekteli bulunmuştur. Adana iline ait 15 izolat, Mersin iline ait 10 izolat ve Hatay iline ait 10 izolat %1.5 agar jel üzerinde 300 nt seviyesinde bant oluşturmuştur. Bu bant seviyesi CCaVd'nin baz seviyesine eşit olup örneklerin Turunçgil gözenekleşme hastalığının etmeni CCaVd ile enfekteli olduğunun belirtisidir. Biyolojik indeksleme çalışmasında etrog citron yapraklarının uç kısımlarında nekrozlar gözlenmiştir. Etmenin Blast analizi ve NCBI gen bankasındaki CCaVd’nin referans genomları ile nükleotid dizilimlerinin %96-99 oranında benzerliğe sahip olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bu sonuçlar fidanlıklarda viral patojenlerin yoğun bir şekilde bulunduğunu ve süs bitkilerindeki kurumaların olasılıkla CCaVd etmeni tarafından oluşturulduğunu göstermektedir.
Anahtar kelimeler: CCaVd, Viroid, Türkiye, Turunçgil, RT-PCR.