Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sağlık Bilimlerinde Araştırma ve Değerlendirmeler-IV, Cem EVEREKLİOĞLU, Editör, Gece Kitaplığı, Adana, ss.340-360, 2021
Genellikle
ilerleyen yaşlarda görülen Parkinson hastalığı, beyinde dopamin eksikliğinden
dolayı gelişen bir hastalıktır. Bradikinezi (harekette yavaşlama), çizgili
kaslarda sertlik, istirahat halinde tremor ve postüral dengede bozulma şeklinde
belirtilerle kendini gösterir. Parkinson hastalığında ana tedavi ilaçla
tedavidir. En yaygın kullanılan ilaç ise dopamin prekürsörü olan levodopadır. Levodopa,
parkinsonizmin tüm klinik belirtilerini iyileştirebilir fakat uzun süreli
kullanıma bağlı olarak tedavi edici etkisinde azalma görülebilir.
Dersleme kapsamında Parkinson tedavisinde kullanılan ilaçlardan levadopanın analitik
olarak incelenmesine yönelik literatürdeki çalışmalar incelendiğinde çalışmalarda spektroskopik, kromatografik ve elektokimyasal
tekniklerin kullanılarak levadopanın tedavide etkinliğinin arttırılması için
birlikte kullanıldığı etken maddelerin ve metabolitlerinin varlığında eş
zamanlı tayinine yönelik yöntem geliştirme çalışmalar yapıldığı görülmektedir.
Levadopanın fizikokimyasal özelliklerinin incelenmesine yönelik veya biyolojik
ortamdaki etkileşimlerine yönelik çalışmalara rastlanılmamıştır. Yöntem
geliştirme çalışmalarında kesinlik, doğruluk, tayin ve tespit limitleri,
doğrusal aralık, sağlamlık, analiz süresinde levadopanın stabilitesi gibi
validasyon parametreleri irdelenmiştir. Genel olarak geliştirilen yöntemler levadopa’nın
eş zamanlı analizine uygun bulunmuştur. Literatürdeki çalışmalardan kromatografik
yöntemlerin diğer yöntemlere göre ön ayırma işlemine gerek kalmadan eşzamanlı
analize imkan sağlaması, yöntemin basitliği, düşük tespit ve tayin sınırları gibi
üstünlükleri dolayısıyla klinikteki rutin analizlere daha uygun oldukları,
biyolojik numunelerde daha yaygın olarak kullanıldıkları görülmektedir.