Lise Öğrencilerinde Okul Tükenmişliği Düzeyi, Nedenleri ve Sonuçları: Bir Karma Yöntem Araştırması


Creative Commons License

KAYA B., Sarı M.

Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, cilt.19, sa.1, ss.112-131, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Bu araştırma lise öğrencilerinin okul tükenmişlik düzeyleri, bu tükenmişliğin nedenleri ve sonuçlarına ilişkin öğrenci görüşlerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu araştırma, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem çerçevesinde yürütülmüştür. Araştırmada açıklayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel araştırma grubu 323 öğrenciden oluşmaktadır. Nitel araştırma grubu ise 12 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanin nicel verilerini elde etmek için "Ortaöğretim Okul Tükenmişliği Ölçeği" kullanılmıştır. Nitel veri toplamak için araştırmacılar tarafından oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde parametrik testlerden t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizi ise içerik analizi ile yapılmıştır. Araştırma sonucunda, ödev yapmaktan tükenme ve okulda yetesizlik boyutlarında cinsiyete göre anlamlı farklılık bulunmuştur. Okula ilgi kaybı, aileden kaynaklı tükenmişlik, öğretmen tutumundan bunalma ve sıkılma ile okulda yetersizlik boyutlarının sınıf düzeyine göre anlamlı olarak farklılaştığı belirlenmiştir. Ayrıca okul tükenmişliğinin nedenleri arasında derslerden, aileden, öğretmenden, yetersizlikten, ödevlerden, dinlenememe ve eğlenememeden kaynaklı nedenler yer almaktadır. Okul tükenmişliğinin sonuçları arasında akademik, aile ilişkisine yönelik, ruh sağlığına ilişkin ve öğretmen-öğrenci ilişkisine dair sonuçlar yer almaktadır. Elde edilen sonuçlar ilgili alan yazın çerçevesinde tartışılmıştır.
The aim of this research is to examine the school burnout level of high school students and their views on the causes and consequences of this burnout. This research was carried out within the framework of mixed method in which quantitative and qualitative research methods were used together. Explanatory sequential design was used in the research. The quantitative research group of the study consists of 323 students. The qualitative research group consists of 12 students. "High School Burnout Scale" was used to collect the quantitative data of the study. A semi-structured interview was used to collect qualitative. There were significant differences according to gender and class. In addition, the causes of school burnout were lessons, family, teacher, inadequacy, homework, not being able to rest and having fun. Among the consequences of school burnout, there are consequences for academic, family relations, mental health, and teacher-student relations. Obtained results are discussed within the framework of the literature.