Yeni İsrailiyat: Doğu'da İsrail ve Yahudi Çalışmaları, Muhammed Mustafa Kulu, Editör, Libra Kitap, İstanbul, ss.55-114, 2021
Ertuğrul DÖNER tarafından yazılan “İsrâiliyyât
Kavramının Anlam Alanı ve Tarihi Seyri & Öteki’nin Tanımı ve Konumu
Bağlamında İsrâilî Rivayetlerin Kullanımının İmkânı ve Eleştirisi” makalede
İsrailiyat kavramına tarihsel bir bakışla yaklaşılmaktadır. Makalede
araştırma konusu başlıkta olduğu gibi iki başlıkta incelenmiştir: i.
İsrâiliyyât Kavramının Anlam Alanı ve Tarihi Seyri ve ii. Öteki'nin Tanımı ve
Yeri Bağlamında İsrâilî Rivayetlerin Kullanımının İmkanı ve Eleştirisi. İlk
başlık üç alt başlıkla detaylandırılmıştır: İsrâiliyyât Kelimesinin Kökeni
Meselesi, İsrâiliyyât’ın Terimleşme Süreci ve Anlam Alanı ve Modern Dönemde
İsrâiliyyât Algısı. İkinci başlık ise beş alt başlıkla detaylandırılmıştır:
İsrâiliyyât’ın Rivayet Edilmesini Caiz Görmeyenler, İsrâiliyyât’ın Rivayet
Edilmesinde Beis Görmeyenler, iii. Durumsal Yaklaşanlar, iv. Kuran ve
Sünnette Öteki, v. Hitaptan Mushafa İsrailiyat Makaleye göre Kur’an
metni geçmiş peygamberler ve kavimlere dair birçok kıssa içerir. Kitabı
Mukaddes’te ise bu peygamberlere ve kavimlere dair anlatılar çoğu zaman
Kur’an’daki kıssalardan daha geniş ve ayrıntılı bir muhtevaya sahiptir. İslam
öncesi dönemde Yahudilik ve Hıristiyanlığın yazılı kaynaklar yanında sözlü
kültüre de sahip olduğu bilinmektedir. Hz. Peygamber ve sonraki dönemlerde
başta Yahudilerle olmak üzere başka birtakım din ve kültürlerle kurulan yakın
ilişkiler sebebiyle Müslümanların Ehl-i kitaptan öğrendikleri bilgi ve
rivayet malzemesi İslam geleneğinde İsrâiliyyât kavramıyla ifade edilmiştir. İsrâiliyyâtın başlangıç
evresi son dönem çalışmalarda sahabe dönemiyle irtibatlandırılmakta ve
özellikle tâbiûn devrinde tefsirde İsrâiliyyât malzemesinin yaygın biçimde
kullanıldığı tespitinde bulunulmaktadır. Burada ilk iki Müslüman neslin
Yahudi ve Hıristiyan kültürüne ait bilgi ve rivayet malzemesini tefsir
alanında kullanmasının hangi gerekçelere dayandığı ortaya konulmaya
çalışılmıştır. Bunun yanında İsrâiliyyât kelimesinin anlam hayatıyla ilgili
incelemede bu kelimenin ilk defa zikredildiği kaynaklardan başlamak üzere
erken dönemden günümüze kadar geniş bir literatür taraması yapılmış ve bu
tarama kapsamında söz konusu terime yüklenen olumlu ya da olumsuz anlamların
tarihsel eşikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Çünkü̈ bu sürecin
incelenmesi hem tefsir paradigmasının hem de tefsirde İsrâiliyyât algısının
kırılma noktalarının az çok ortaya çıkmasına vesile olacaktır. |