Akademik Veri Yönetim Sistemi
ÇUSERAK’25 Çukurova Uluslararası Seramik Sempozyumu, Adana, Türkiye, 23 - 24 Mayıs 2025, (Tam Metin Bildiri)
Modern insanın doğa karşısındaki pozisyonu, ona hükmettiğini, onu dizginlediğini, düzenlediğini, hesaplayıp depoladığını zannetmesine rağmen, temelde kendi var olma biçimiyle olan bağını kendi elleriyle kopardığı bir çaresizlikle sonuçlanmaktadır. Doğayı kendisi için hazır bir kaynak olarak gören insan, esen rüzgarı enerjiye, toprağın potansiyelini verimliliğe, suyu rezerve, hayvanları bir besin ve endüstri kaynağına indirgemektedir.
Heidegger’in Tekniğe İlişkin Soruşturma metninde ele aldığı Gestell kavramı doğanın insan tarafından potansiyel bir kaynağa dönüştürülüşünü ve insanın doğa karşısındaki konumunu ele alırken, modern teknolojinin bir eleştirisini sunmaktadır. İnsan, içinde yaşadığı doğayı olduğu hali ile anlamaya çalışıp ona uyumlanmak yerine, kendisini merkeze aldığı yapay bir çevre inşa etmektedir. Bu anlamda doğa karşısındaki konumunun bir üstünlük olduğu yanılgısını taşıyan insan, aslında kendi yarattığı bir mahkûmiyetin içinde hapsolmaktadır.
Bu noktada sanat, insanın doğa ile yeniden bağ kurmasının alternatif yollarını sunan bir deneyim alanı olarak önem kazanmaktadır. İnşa ettiği kentler ve kurduğu yapay doğa içinde kendi var oluşuna yabancılaşan insan, sanat aracılığı ile doğayı yeniden anlama ve onunla olan ilişkisini sorgulama imkanını yaratmaktadır. Sanatçı Mehtap Morkoç’un 2018 tarihli Evcil Düzeltmeler başlıklı sergisi, bu bağlamda bireyin yarattığı bu yapay doğaya sanatsal müdahalede bulunarak, onu yeniden anlamlandırma çabası olarak okunabilir. Sanatçının penceresinden her gün gördüğü, gökyüzünü ve dağları örten kent manzarası, doğa ile arasına giren yapay bir peyzaja dönüşmektedir. Morkoç’un eserleri, çirkin ve sıkıştırıcı kent manzarasını çizgiler, şekiller, ve renklerle dönüştürerek sadece estetik bir müdahale olarak sunmaz, aynı zamanda çevresel algıyı yeniden yapılandırır. Bu çalışmanın amacı, Evcil Düzeltmeler sergisinden örnekle, sanatın, modern insanın doğa ile kurduğu problemli ilişki karşısında nasıl bir çıkış yolu sunabileceğini ele almaktadır.