Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Troy Sanat ve Tasarım Dergisi, cilt.1, ss.97-115, 2021 (Hakemli Dergi)
Tarihi çok eski dönemlere dayanan kırkyama (patchwork), yüzyıllardır insanların artık kumaş parçalarını, kullanılmış
giysilerini değerlendirmek ve ihtiyaçlarını gidermek amacıyla farklı dikiş teknikleri uygulayarak birbirlerine birleştirip,
çeşitli alanlarda kullandığı geleneksel bir el sanatıdır. Kırkyama özellikle tekstilin sanayileşmediği dar ekonomik
dönemlerde, her parça kumaşın değerlendirilmesine ve geri kazanılmasına olanak tanıyan ve artan kumaş ihtiyacının
sonucunda başvurulan tekniklerin başında gelmektedir. Kırkyamanın, Türkiye de dâhil olmak üzere pek çok ülkede
gelenekten gelen değerlerin ve kültürel ilişkilerin etkisiyle farklı sentezlerle uygulanan, yamama ediminden sanata
dönüşen bir gelişim süreci izlediği görülmüştür. Diğer geleneksel tekstiller gibi kırkyama da, değişen yaşam koşullarıyla
her geçen gün kaybolma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Geleneksel olarak devam ettirilmesinin yanında, Çağdaş Türk
Tekstil Sanatı içinde de sürdürülebilirliğinin sağlanması gerektiği düşünülmektedir. Ayrıca tekstil ve moda tasarımcıları
için de geleneksel farkındalık ve kültürel sürdürülebilirlik sağlayacak olan bu tekniğin unutulup yok olmasına engel olmak
ve günümüze taşınma sürecini örneklendirmek adına bu araştırma yapılmıştır.
Bu metin, Türkiye’de el sanatlarının ve geleneksel tekstillerin sürdürülebilirlik sorunsalını ele alan çağdaş Türk tekstil
sanatçısı Füsun Özpulat’ın eserlerini sınırlandırarak değerlendirmektedir. Sözü edilen yaklaşım içindeki geleneksel bir el
sanatı olan kırkyamanın Füsun Özpulat’ın eserlerine olan yansımaları üzerinden, sanatçıyla yapılan röportajlarla ve eser
analizine dayanan yöntemle eserlerin teknik ve kavramsal boyutları irdelenerek aktarılmaya çalışılmıştır.