XVI. YÜZYIL ANADOLUSU'NDA OĞUZ BOYLARININ YERLEŞTİKLERİ YERLERİN SANCAKLARA DAĞILIMI


ŞAHBAZ M.

Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, cilt.26, sa.3, ss.45-59, 2017 (Hakemli Dergi)

Özet

Coğrafi konumu itibarıyla Anadolu tarihin her safahatında pek çok milletin ilgisini çekmiş ve bu yüzden dolayı da sayısız istilalara sahne olmuştur. Değişik din ve kültürlerin etkisi altında kalmıştır. Ancak bu istila ve kültür değişiklerinden hiç biri XI. yüzyılda başlayan ve Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslâmlaşması ile sonuçlanan Oğuz (Türkmen) istilası kadar derin izler bırakamamıştır. Türk’ler tarihte birçok kollara ayrılır, Bu kollardan birisi olan Oğuz (Türkmen) adıyla bilinen kitlenin göç etmesi ve Anadolu’ya yerleşmesi, Büyük Selçuklu İmparatorluğu’ndaki siyasî ve demografik gelişmeleriyle ilgilidir. Bu gelişmeleri daha iyi anlayabilmek için Oğuzların Anadolu’ya gelmeden önceki durumlarına ve Anadolu’ya doğru yönelmelerinin sebeplerine kısada olsa temas etmek gerekir. Göktürk ve Uygur devletlerinin önemli bir unsuru olan Oğuzların boy teşkilatları, Selçuklu ve Osmanlı döneminde hüküm sürdükleri yerlere kültürlerini, gelenek ve göreneklerinin yanı sıra ruhi davranışlarını da getirerek, yerleştikleri bölgelerde mensup oldukları boyun oymağının adıyla anılmaktadırlar. Çalışmamızda Oğuzların Anadolu’ya nereden ve ne sebeple göç ettiğini ele almanın ötesinde başta Anadolu olmak üzere Oğuzların değişik coğrafyaları yurt edinmeleri üzerinde durulmuştur. X. asırdan XVI. asıra kadar Anadolu’da yaşayan Oğuz boylarına mensup oymakların adlarının sancaklara dağılımını ulaşabildiğimiz kaynakların ışığı altında tespit etmeye çalıştık.