Akademik Veri Yönetim Sistemi
Erenoğlu E. B. (Yürütücü)
TAGEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Projesi, 2021 - 2024
Topraklarımızın
düşük organik madde içeriğine sahip olması ve artan nüfusa bağlı olarak ortaya
çıkan atıkların bertaraf edilmesi ihtiyacı, üretilen bitkisel ve hayvansal
atıkların en doğru şekilde değerlendirilip tarıma kazandırılmasını zorunlu
kılmaktadır. Ayrıca, fosforlu gübre hammadde kaynaklarının sınırlılığı, azot ve
fosfor gibi besin elementlerinin yanlış kullanımları sonucu oluşabilecek olan
çevresel sorunlar açısında da sözü edilen atıkların, bitki besleme
faaliyetlerindeki döngüye katkı sağlaması önemlidir. Bu konuda, özellikle bu
atıklarla mineral gübrelerin bir arada değerlendirildiği organomineral gübreler
yeni yeni hayatımıza girmeye başlamıştır. Ancak bu gübrelerdeki besin
elementlerinin etkinlikleri konusunda ülkemizde ve dünyada yapılan bilimsel
çalışma sayısı sınırlı olup, bu noktadaki açığı bir nebze olsun giderip, söz
konusu ürünlerden en doğru şekilde yararlanılmasına yardımcı olmak amacıyla
mevcut proje hazırlanmıştır. Ülkemizde artan sayıda biyogaz tesisi inşası söz
konusudur ve bu tesislerden elde edilen organik materyallerin gübre üretiminde
kullanılması hem atık sorununun bertaraf edilmesi hem de besin elementlerinin
etkin biçimde kullanımını sağlayarak, dışa bağımlı olduğumuz gübre
hammaddelerini en etkili biçimde kullanmamıza yardımcı olacaktır. Mevcut proje gübrelerin
üretiminden, kalite özelliklerine ve tarlada sulu-kuru koşullarındaki
etkinliklerinin test edildiği iş paketlerinden oluşmaktadır. Bu iş
paketlerinden ilkinde, Balıkesir, Gönen ve Konya, Meram’daki biyogaz
tesislerinde ürettiği biyogaz prosesi artığı organik materyalden Toros Tarım
tarafından üretilecek organomineral gübrelerin kalite özelliklerini ortaya
koyma amacıyla mineral gübrelerle karşılaştırmalı çalışmalar yürütülecektir (İş
Paketi I). Bilimsel olarak yürütülen agronomik çalışmalarda, özellikle
taban gübreleri gibi birden fazla besin elementinin bulunduğu veya farklı
hammaddelerin kullanıldığı materyallerle denemelerin yürütülmesinin,
uygulamalar arasındaki standardizasyonu sağlama noktasında sorunlar çıkardığı
bilinmektedir. Bu nedenle, projenin tarla denemelerinde (İş Paketi II)
kompoze organomineral gübrelerin yerine kullanılma amacıyla içeriklerinde tek
besin elementi (azot veya fosfor) ve yönetmelikte kompoze gübreler için
belirtilen minimum %15 OM bulunan özel gübreler üretilecektir (İş Paketi I).
Projede, ülkemizde yürütülen ürün bazlı çalışmalarla içerdiği besin
elementlerinin kullanım etkinliklerini artırdığı ifade edilmeye başlanan organomineral
gübrelerin bu konudaki olası etkinliklerine dönük bilimsel veri açığını gidermeye
katkı amacıyla iki yıllık tarla denemeleri yürütülecektir (İş Paketi II).
Söz konusu denemeler, Konya’da Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma
Enstitüsü’nde sulu ve kuru olmak üzere iki farklı koşulda
gerçekleştirilecektir. Bu çalışmalarda, azot ve fosfor içeren tek besin
elementli organomineral gübreler kullanılacak ve her iki besin elemeneti için
ayrı ayrı olmak üzere denemeler kurulacaktır. Denemelerde hem azot hem de fosfor
için verim ve/veya toprak analizi ile belirlenecek tabandan önerilen azot ve
fosfor dozları mineral gübrenin tam, organomineral gübrenin ise tam ve
azaltılmış dozları uygulanarak, organomineral gübrelerin her bir element için etkinlikleri
ayrı ayrı belirlenecektir. Sonuçta, buğday bitkisinin model olarak kullanıldığı
bu çalışmayla, tabandan organomineral formlarda farklı dozlarda uygulanan azot
ve fosforun etkinlikleri mineral formlarıyla karşılaştırmalı sonuçları elde
edilecektir.