Akademik Veri Yönetim Sistemi
Karataş B. (Yürütücü), Karaoğlan F., Özdemir Y.
TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2023
Antarktika kıtası en genel anlamda, Transantarktik Dağ Sırası ile birbirinden ayrılan Doğu Antarktik ve Batı Antarktik tektonik birimleri olmak üzere ikiye ayrılır. Doğu Antarktik birimi bir kraton iken batı Antarktika birimi Ordovisiyen’den itibaren gelişen bir dizi dağ oluşum süreci sonucunda oluşmuştur. Batı Antarktika üç ana tektonik birime ayrılır; (i) Weddel Denizi bölgesi, (ii) Batı Antarktika Rift Sistemi (WARS) ve Marie Bryd Ülkesi (MBL), (iii) Antarktika Yarımadası ve Thurston Adası. Antarktika yarımadası Gondwana’nın bir parçası olarak Pasifik okyanusal kabuğunun yitimine bağlı gelişen kıtasal yay olarak yorumlanmaktadır. Antarktika yarımadasında mağmatizma Ordovisiyen’den başlayarak 23 My’ye kadar devam etmiştir.
Horseshoe Adası, Batı Antarktika içinde Antarktika Yarımadası tektonik birliği içinde yer almaktadır. Toplam yüzey alanı 60km2 olan adanın deniz seviyesinden en yüksek noktası 878m yüksekliği ile Beaker Dağı’dır. Adada, farklı petrografik özelliklere sahip gabro, diyorit, granodiyorit ve granit sokulumları, volkanosedimanter kayaçlar ve farklı derecelerde metamorfizmaya uğramış metamorfikler kayaçlar yüzeylemektedir. Plutonik kayaçların kristallenme yaşları Ordovisiyen-Üst Kretase arasında değişmektedir.
Düşük sıcaklık termokronoloji çalışmaları birimlerin tektonizma veya erozyonal süreçlere bağlı olarak yüzeyleme zamanlarının hesaplanmasına olanak sağlamaktadır. Adada bugüne kadar biri granitik kayaçlardan diğeri güncel sedimanter kayaçlar içinde yer alan granitik çakıllardan yapılmış iki adet düşük sıcaklık termokronoloji çalışması mevcuttur. Pembe granitik çakılın zirkon Fizyon İzi yaşı 93-89 My arasında değişirken, Gaul koyunda bulunan kırmızı-pembe granitin AHe yaşı 35 My olarak bulunmuştur.
Adanın ve bölgenin oluşum jeodinamiği her gün artan kantitatif veriler ile yeniden şekillenmektedir. Horseshoe adası, Antarktika Yarımadası’nın Eosen’de şekillenmeye başlayan ve günümüze kadar devam eden olaylardan etkilenmiş olması gerekmektedir. Bu çalışmada Horseshoe adasında yüzeyleyen tektono-magmatik ve metamorfik birimlerin soğuma/yüzeyleme yaşlarının elde edilmesi ile adanın ve bölgenin jeodinamik evriminin açıklanması amaçlanmaktadır.