Akademik Veri Yönetim Sistemi
Şahin F. (Yürütücü), Özçelik K., Tuna E.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2021 - 2021
Çakmaktepe 2021 yılı Haziran ayında Harran Ovasının batısında kalan dağlık alanda
gerçekleştirilen “Şanlıurfa Merkez ve Çevresi Tarihöncesi Dönem
Arkeolojik Yüzey Araştırması” (ŞAYA) çalışmaları
sırasında saptanmıştır.
Yerleşme Şanlıurfa İli,
Eyyubiye İlçesi, Koçören Mahallesi, Herm/Ödüllü Mezrasında günümüzde de
stratejik öneme sahip Gaziantep-Şanlıurfa karayolunun hemen kenarında yaklaşık
denizden 640 m. yükseklikte tepelik bir alan üzerinde yer almaktadır. Ana yerleşme yaklaşık 100x80 m. ölçülerinde
olmakla birlikte güney yönde daha geniş alana yayılmakta ve dağınık bir yerleşme
modeli sergilemektedir. Yapılan çalışmalarda yerleşmeden yoğun olarak ele geçen
yontmataş bulguların tamamı çakmaktaşı olup, Akeramik Neolitik Dönem özelliği
göstermektedir. Yüzeyden kısmen izlenebilen mimari izler ise yuvarlak ve oval
yapı planları göstermektedir.
Aynı coğrafyada
Çakmaktepe haricinde Akeramik Neolitik Döneme tarihlendirilen başka yerleşmelerde
saptanmıştır. Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem’de coğrafik olarak belli bir hat
üzerinde yerleşimlerin sıralandığı ve yoğunlaştığı görülmektedir. Bu açıdan
bakıldığında, Çakmaktepe konumu itibariyle kuzeye doğru Sayburç, Yoğunburç ve
Ayanlar yerleşmeleri ile güney yönde ise yine ŞAYA 2021 yılı çalışmalarında
tespit edilen Mendik Tepe ile aynı hat üzerinde yer almaktadır. Bu yerleşmeler
birbirine yaklaşık 3-4 km. mesafede kuzey-güney yönde sıralanmış görülmektedir.
Tüm bu veriler
doğrultusunda Çakmaktepe’de 2021 yılı Eylül ayında kazı çalışmaları
başlatılmıştır. Kazı çalışmaları kısa süre önce ve kısıtlı bir alanda
başlamasına rağmen bölgedeki yuvarlak planlı ve özellikle köşeli yapılara
geçişin izlendiği çok net bir mimari tespit edilmiştir. Ele geçen yontmataş bulgular değerlendirildiğinde yerleşmenin PPNA
erken evrelerini gösteren deliciler, murçlar ve mikro uçların yoğun olduğu
ve Akeremik Neolitik Döneme
tarihlendirilen Göbeklitepe, Karahantepe, Sayburç, Sefertepe gibi
yerleşmelerden daha erken bir tarih verdiği anlaşılmıştır. Bu özelliği ile
bölgede yer alan diğer yerleşmelerin bu sürece nasıl gelindiği göstermesi ve
öncüsü olması bağlamında büyük önem taşımaktadır.