Akademik Veri Yönetim Sistemi
Karaoğlan F., Akyıldız M. (Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2007 - 2010
Güneydoğu Anadolu bölgesi, Alp-Himalaya orojenik kuşağında gözlenen dağ oluşum süre.lerinin iyi kronmuş kalıntılarını içermektedir. Bu orojenin evrimi, kuzeyde Toros ve güneyde Arap platformları arasında yer alan Neotetis okyanusunun güney kolunun Geç Kretase’den beri kapanması ile başlamıştır. Hatay-Kahramanmaraş-Malatya-Elazığ bölgelerinde yer alan tektonomagmatik/metamorfik birimler Güneydoğu Anadolu orojenik kuşağının daha iyi anlaşılmasını sağlayacak anahtar birimlerdir. Bu birimler tabandan tavana doğru (a) metamorfik masifler, (b) ofiyolitler, (c) ofiyolitlerle ilişkili metamorfikler ve (d) granitoyidlerdir. Güneydoğu Anadolu ofiyolitleri (Kızıldağ, Göksun, Berit, İspendere and K.mürhan) LA-ICP-MS zirkon U-Pb ve Sm-Nd yöntemleri ile yaşlandırılmışlardır. U-Pb yaşları; Kızıldağ (Hatay) plajiyogranitleri için 91.7±1.9 My ve gabrolar için 93.4 ±3.0 My, Göksun (Kahramanmaraş) riyolitik lavları için 83.1±2.2 My, İspendere (Malatya) gabroları için 84.5±3.9 My ve K.mürhan (Elazığ) gabroları için 88.7±2.3 ve 87.2±3.1 My bulunmuştur. Berit metaofiyolitinin en yüksek metamorfizma (granulit) yaşı Sm-Nd ile 50.6±3.1 My bulunmuştur. Bölgede granitoyidler I-tipi kalkalkalen And-tipi volkanik yay derinlik kayaları ile temsil edilirler. Granitoyidlerdeki U-Pb yaşları; Esence (Kahramanmaraş) için 81.1±2.2 My ve Baskil (Elazığ) için 82.0±1.2-84.6±1.1 My olarak hesaplanmıştır. Doğanşehir (Malatya) bölgesinde ise 4 adet zirkon yaşları 54.9±1.2-45.7±1.0 My arasında değişmektedir. Baskil granitoyidindeki Ar-Ar yaşları 84.0±0.7-77.25±0.42 My arasında, Esence granitoyidinde ise 85.3±7.4-74.1±0.29 My olarak bulunmuştur. Buna karşın Doğanşehir granitoyidi ise 54.1±0.99-48.3±0.3 My Ar-Ar yaş aralığına sahiptir. Arap-Toros platformları arasındaki çarpışma oranını bulmak üzere Apatit Fizyon İzi analizleri gerçekleştirilmiştir. Bulunan yaşlar (a) Erken-Orta Eosen ve (b) Orta Oligosen olmak üzere iki grupta toplanmaktadır. Elde edilen tüm veriler (i) okyanusal kabuğun kristallenme yaşının Geç Kretase olmakla birlikte kendi içinde farklılıklar sunduğu, (ii) yitim zonu üzerindeki magmatik aktivitenin Neotetis okyanusal baseninin kapanması sırasında devamlılık sunduğu, (iii) ofiyolitlerin yerleşme yaşının Geç Mastrihtiyen olduğu, (iv) granitoyidlerin okyanusal kabuk oluşumundan sonra bu birimleri kestiği, (v) okyanusal levhanın kuzeye dalımının Eosen döneminde de aktif olduğu ve (vi) granitoyidlerin farklı dönemlerde oluştuğu ve farklı soğuma tarihçelerine sahip olduklarını göstermektedir.