Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2024 - 2026
Çevre kirliliği
çağımızın en önemli problemlerinden birisi olup, insan, hayvan ve çevre
sağlığını tehdit eden önemli bir unsur haline gelmiştir. Çevre kirliliğinin
nedenleri arasında kalıcı organik kirleticiler (KOK) adı verilen bir grup
kimyasal madde özel bir yer tutmaktadır. KOK’lar isimlerinden de anlaşılacağı
üzere çevrede çok uzun süre (genellikle on yıllarca) kalmakta ve canlı
vücudunda birikici özellik göstermektedir. KOK’ların çevreyi tehdit etmelerinin
yanı sıra insan ve hayvanlarda metabolik sendrom, diyabet, büyüme ve immun
sistem bozuklukları, kanser gibi sağlık problemlerine neden olduğu
bilinmektedir. Bu nedenle bütün dünyada KOK’ların yasaklanması ve
kullanımlarının sınırlandırılması için birçok tedbir alınmaktadır. Bunlar
arasında en bilineni 2004 yılında yürürlüğe giren ve 179 ülkenin taraf olduğu
Stockholm Sözleşmesidir. Sözleşme kapsamında bütün taraf ülkeler bir ulusal
plan hazırlamak ve KOK’ların kullanımlarını kısıtlayarak sürekli izlemek
zorundadır. Ülkemiz sözleşmeye ilk imza koyan ülkelerdendir ve 2010 yılında
taraf olmuştur. Adana nüfus, sanayi ve tarım potansiyeli göz önüne alındığında
KOK’lar açısından riskli bölgelerden biridir. Ayrıca Adana keçi yetiştiriciliği
açısından ülkemizin önemli illerinden biridir ve keçiler, yetiştirilme
özellikleri göz önüne alındığında KOK gibi çevre kirleticilere maruz kalma
riski en yüksek olan hayvan türlerindendir.
Bu projede Adana ve
çevresinde yetiştirilen keçilerden toplanan kıl örneklerinde KOK kalıntılarının
araştırılması ve belirlenecek KOK seviyelerinin hayvan, insan ve çevre sağlığı
açısından değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca, keçilerin KOK ve çevre
kirliliği için gösterge tür olup olamayacağının incelenmesi, keçilerin yaşadığı
bölge, iklim, mevsim, yaş, cinsiyet, ırk gibi değişkenlerin KOK varlığı ve
seviyelerindeki etkisinin belirlenmesi hedeflenmektedir. Böylece Türkiye’de ilk
kez keçi kıl örneklerinde KOK kalıntılarının incelenmesi, insan, hayvan ve
çevre sağlığı açısından risklerinin değerlendirilmesi yapılacaktır.