Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sarıdaş M. A. (Yürütücü), Ağçam E., Paydaş S.
TÜBİTAK Projesi, 2019 - 2020
Çalısmada; seçilmis 3 melez genotip (?33?, ?36? ve ?61?) ile güncel ?Rubygem?,?Festival? ve ?Fortuna? gibi Amerikan orijinli çesitler hasat süresi boyunca çok yönlü olarak karsılastırılmıstır. Bitki basına verim degeri bakımından 36 kodlu genotip dısındakilerin ticari çesitlerle aynı istatistiksel grup içerisinde yer aldıgı, 33 kodlu genotipin ise yüksek Haziran ayı verimi yanında Rubygem ve Festival?den bile daha yüksek toplam verime sahip oldugu belirlenmistir. Ortalama meyve agırlıgı ve et sertligi özelliklerinin ıslah edilen genotiplerde ticari çesitlere göre yetersiz oldugu görülmüstür. Yine bu özelliklerin hasat zamanından önemli düzeyde etkilendigi; erken dönemde meyvelerin daha iri ve sert oldugu, artan sıcaklık, ürün rekabeti gibi nedenlerle sertlik ve meyve agırlıgının önemli düzeyde degiserek, Mayıs ayında hasat edilen meyvelerde en düsük degerlere ulastıgı saptanmıstır. Seçilmis melezler genel olarak suda çözünebilir toplam kuru madde (SÇKM) ve asit miktarları bakımından ticari çesitlerden önemli düzeyde yüksek degerler ortaya koymuslardır. Çalısmada; 33 ve 61 kodlu melezler yüksek glikoz ve fruktoz ile dikkat çekerken, 36 kodlu genotipe ait meyvelerde sakkaroz birikiminin digerlerinden önemli ölçüde yüksek oldugu saptanmıstır. Çalısmada saglıkla ilgili bilesikler olan toplam monomerik antosiyanin (TMA), toplam fenoller (TF) ve antioksidan aktivitesi (AA) gibi parametrelerin genotipten yüksek düzeyde etkilendigi; 33 ve 61 kodlu genotiplerin bu açıdan yüksek degerlere sahip oldukları belirlenmistir. Bu bilesikler üzerine hasat zamanının da önemli düzeyde etki yaptıgı, sıcaklıga baglı olarak artan fenolik içerigin, AA?ni arttırdıgı bulunmustur. Meyvelerdeki bireysel fenolik maddeler bakımından; 33 kodlu genotipin; sinapik asit, (+,-) epikatesin, (-) epikatesin gallat, kuersetin, P3G ve P3R; 36 kodlu genotipin ferrulik asit, kuersetin ve C3G; 61 kodlu genotipin ise klorojenik asit ve (+,-) katesin içeriklerinin oldukça yüksek oldugu belirlenmistir. Çalısma sonuçlarından da görülebilecegi gibi, parametreler arasındaki farklı iliskilerden dolayı bütün kalite parametreleri açısından mükemmel bir çesit ıslah etmek mümkün gözükmemektedir. Bu kapsamda çilek ıslahçısı temel hedefler belirlemeli ve bu hedeflerde yüksek basarı için diger bazı kalite parametrelerini tolerans seviyesinde tutmalıdır.