İklim Değişikliği Uyum Sürecinde Sulama Açısından Havza Yönetimi: Yukarı Kızılırmak Havzası Örneği

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çukurova Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İsmail KAYA

Danışman: Recep Yurtal

Özet:

İklim değişikliğine bağlı olarak, Türkiye’nin küresel ısınmanın etkileri açısından riskli ülkeler arasında yer alması ve zamanla su kaynaklarının azalması, kuraklık ve çölleşme gibi sorunlarla karşı karşıya kalacağı, yağış rejiminin değişeceği, kuraklık ve taşkın gibi doğal afetlerin sıklığının ve şiddetinin artacağı göz önüne alındığında, optimum havza yönetiminin önemi daha da artmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’deki Kızılırmak Havzası’nın alt havzası olan Yukarı Kızılırmak Alt Havzası’nın iklim değişikliğine bağlı olarak sulama açısından havza yönetimi, WEAP (Water Evaluation and Planning System) yazılımı ile farklı senaryolarla simülasyon modelleri oluşturularak mevcut duruma, iyimser ve kötümser durumlara göre su bütçesinin değişimi incelenmiştir. Farklı 4 senaryo çalışması sonucunda; içme ve kullanma suyu ihtiyacının arttığı, en olumsuz senaryoda akımların %20 azaldığı, sulamada herhangi bir iyileştirme yapılmadığı ve içme suyu kayıp kaçak oranının %20 ye düşürülememesi durumunda 2050 yılında karşılanamayan su miktarının 14,60 hm³ olacağı, mevcut durumda 1.691,82 hm³ olan potansiyel su miktarının, açık sulama sistemlerinin kapalı basınçlı sistemlere dönüştürülmesi, Sivas içme suyundaki kayıp kaçak miktarının %20’ye düşürülmesi halinde 1.776,62 hm³ olacağı; eğer bu değerlerde bir iyileştirme yapılmazsa ve iklim değişikliğine bağlı olarak akımlarda %20 oranında bir azalma meydana gelirse bu değerin 1.385,11 hm³‘e düşeceği hesaplanmıştır.